Türk Dil Kurumu Projeleri
A) SÜRESİ BİTEN (TAMAMLANAN) PROJELER :
Başlama ve Bitiş Yılı : 1997-2004
Türkiye Türkçesi ve Tarihî Devirler Yazı Dilleri Gramerleri Projesinde 17 eser yayımlanmış ve 2 eser de baskı aşamasındadır.
Proje Çalışmaları :
Baskısı Yapılan Eserler :
1999
1. Doç. Dr. Emir İçhem İdben, Abdullah Ramiz Paşa, Emsile-i Türkiyye,
2. Kaya Türkay, Halit Ziya, Kavâ’id-i Lisân-ı Türkî,
3. Prof. Dr. Recep Toparlı, Prof. Dr. M. Sadi Çögenli ve Doç. Dr. Nevzat H. Yanık, El-Kavanînü’l-Külliyye li-Zabti’l-Lugati’t-Türkiyye.
2000
4. Prof. Dr. Recep Toparlı, Prof. Dr. M. Sadi Çögenli ve Doç. Dr. Nevzat H. Yanık, Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mogalî ve Farisî,
5. Doç. Dr. Nevzat Özkan, Keçecizade Mehmet Fuat-Ahmet Cevdet Paşa, Kavâ’id-i Osmaniyye,
6. Prof. Dr. Leylâ Karahan, Dilek Ergönenç, Hüseyin Cahit, Türkçe Sarf ve Nahiv,
7. Doç. Dr. Nevzat Özkan, Ahmet Cevdet Paşa, Medhal-i Kavâ’id.
2002
8. Yrd. Doç. Dr. Esra Karabacak, Bergamalı Kadrî, Müyessiretü’l-Ulûm.
2003
9. Prof. Dr. Zeynep Korkmaz, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi),
10. Prof. Dr. Recep Toparlı, Ed-dürretü’l-Mudî’e fi’l-Lügati’t-Türkiyye,
11. Prof. Dr. Recep Toparlı, Mufassal Yeni Sarf-ı Osmanî.
2004
12. Prof. Dr. Leylâ Karahan-Yard. Doç. Dr. Ülkü Gürsoy, Tahir Kenan, Kavâid-i Lisân-ı Türkî.
13. Doç. Dr. Gülden Sağol – Erdal Şahin – Nurgül Yıldız, Ahmet Cevat Emre, Türkçe Sarf ve Nahiv Eski Lisân-ı Osmânî Sarf ve Nahiv.
14. Prof. Dr. Tuncer Gülensoy-Dr. Mustafa Fidan, Mithat Sadullah, Türkçe Sarf ve Nahiv Dersleri.
2006
15. Prof. Dr. Recep Toparlı – Ali Ilgın, Mehmet Sadık, Üss-î Lisân-ı Türkî,
16. Prof. Dr. Recep Toparlı – Dilek Yücel, Süleyman Hüsnü Paşa, İlm-i Sarf-ı Türkî.
17. Prof. Dr. Metin Karaörs, Köprülüzâde Mehmet Fuat-Süleyman Saip, Türk Dilinin Sarf ve Nahvi.
Baskı Aşamasında Olan Eserler :
Yrd. Doç. Dr. Esra Karabacak, Ahmet Cevdet Paşa, Tertib-i Cedit Kavâ’id-i Osmâniye.
Dr. Furkan Hamit, Şemseddin Sami, Nev-Usûl Sarf-ı Türkî.
Sonuç :
Proje kapsamında yayıma hazırlanan eserler, bir yandan gramer çalışmalarının tarihî dönemlerdeki durum ve düzeyini tespit ederken, öte yandan bu alanda yapılmakta olan ve daha sonra yapılacak çalışmaları çok daha sağlıklı ve kapsamlı bir plan ve programa bağlama olanağını sağlamıştır.
Başlama ve Bitiş Yılı : 1995-2004
Türkiye Türkçesi Sözlükleri Projesinde 9 eser yayımlanmış ve 3 eser de baskı aşamasındadır.
Proje Çalışmaları :
Baskısı Yapılan Eserler :
1998
Biyoloji Terimleri Sözlüğü (Prof. Dr. Sevinç Karol, Prof. Dr. Zekiye Suludere, Cevat Ayvalı)
1999
Lehcetü’l-Lügat – Şeyhülislâm Esad Efendi (Doç.Ahmet Kırkkılıç)
2000
Burhan-ı Katı – Mütercim Asım (Prof. Dr. Mürsel Öztürk)
Lehce-i Osmanî – Ahmet Vefik Paşa (Prof. Dr. Recep Toparlı)
Matematik Terimleri Sözlüğü (Prof. Dr. Hilmi Hacısalihoğulları vd. )
2002
Mükemmel Osmanlı Lügati Ali Nazima – (Prof. Dr. Kâzım Yetiş, Prof. Dr. Necat Birinci)
2004
Resimli Türkçe Kamus – Raif Necdet Kestelli ( Prof. Dr. Recep Toparlı – Belgin Aksu – Canan Kanoğlu –Seyfullah Türken)
Yeni Türkçe Lügat – Bahaddin Toven (Yard. Doç. Dr. Abdülkadir Gürer)
2006
Lugat-ı Cudî – İbrahim Cudî (Prof. Dr. İsmail Parlatır, Belgin Aksu, Nikolay Tufar)
Baskı Aşamasında Olan Eserler :
1. Lügat-i Naci – Muallim Naci (Doç. Dr. Ahmet Kartal)
2. Ahterî-i Kebîr – Ahterî Mustafa Şemseddin (Prof.Dr.Ahmet Kırkkılıç, Yrd.Doç.Dr. Yusuf Sancak)
3. Kamus-i Türkî – Şemseddin Sami (Prof. Hamza Zülfikar, Yrd. Doç. Dr. Paşa Yavuzarslan,)
SONUÇ :
Türk dilinin tarihî seyri içinde değişim ve gelişimini tespit etmek amacıyla tarihî dönemler içinde yapılmış sözlüklerin yayıma hazırlanmasıyla kaynak mahiyetindeki bu sözlüklerin kullanılabilir hâle getirilerek araştırmacılara dil malzemesi olarak sunulmuştur.
Türkiye Türkçesinin Tarihsel Sözlüğü ile ilgili olarak taraması yapılan fişlerin alfabetik kaba tasnifi tamamlanmış ve sözlüğe alınacak fişlerin manzum, mensur ve imlâ farklılıkları dikkate alınarak gerekli ince tasnifler üzerindeki çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışma tamamlandıktan sonra Türkiye Türkçesinin söz varlığını kapsayan en büyük sözlük ortaya konulmuş olacaktır.
Başlama ve Bitiş Yılı : 1994-2004
Baskısı Yapılan Eserler :
2006
1. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I -Fiil- Basit Çekim
Baskıya Hazır Olan Eserler :
1. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri -Fiil – Birleşik Kipli Çekimler
Değerlendirme Aşamasında Olan Eserler :
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri -Fiil – Şahıs Ekleri, İsim Çekimi, Sıfat Çekimi, Sıfat-Filler ve Zarf-Fiiller
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü Çalışmaları:
Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü çalışması kapsamında Türkiye, Azerbaycan, Uygur, Tatar, Karaçay-Malkar, Nogay, Karakalpak, Kırgız, Çuvaş ve Altay Türkçeleri sözlüklerinin fişlenmesi tamamen bitmiş ve bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Türkmen Türkçesinin fişlenmesi ise tamamlanmak üzeredir; fişlerin tamamı bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Fişlenmesi tamamlanan Kırgız ve Altay Türkçelerine ait fişlerin bir bölümü bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Gagavuz, Türkmen, Özbek, Kırım, Kumuk, Kazak, Tuva, Hakas ve Saha Türkçeleri sözlüklerinin fişlenmesi Projenin süresinin uzatılmaması nedeniyle tamamlanamamıştır.
Proje kapsamında tamamlanamayan bölümler Türk Dünyası Bilgisayar Destekli Dil Bilimi Çalışma Grubunca değerlendirilecektir.
Sonuç :
Türkoloji alanında ülkemizde en kapsamlı çalışma olan Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I -Fiil- Basit Çekim adlı eser yayımlanarak ilgili bilim adamları ve uzmanların istifadesine sunulmuş ve Türk lehçelerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi çalışmalarına önemli bir katkı sağlanmıştır.
Başlama ve Bitiş Yılı : 1995-2004
Proje Çalışmaları :
Baskısı Yapılan Eserler :
2000
1. Yrd. Doç. Dr. İsmail Doğan, Kafkasya’daki Göktürk (Runik) İşaretli Yazıtlar,
2001
2. Yrd. Doç. Dr. İsmail Doğan, Doğu Avrupa’daki Göktürk (Runik) İşaretli Yazıtlar
Sonuç :
Kuzey Kafkasya ve Doğu Avrupa’da bulunan Göktürk yazılı belge, yazıt ve anıtların, çeşitli cephelerden uzak planlı ve yazıları seçilecek biçimde yakın planlı fotoğraflarını bir albümde toplayarak henüz okunmamış yazıların okunabilmesini; okunmasında tereddüt edilen yazılar için yeni yorumlar yapma imkânları sağlanmış ve milletimizin ilk yazısı olan Göktürk yazılı belge, yazıt ve anıtların albümü Türk aydınına sunulmuştur.
B. DEVAM EDEN PROJELER
I. TÜRK DÜNYASI DESTANLARININ TESPİTİ, TÜRKİYE TÜRKÇESİNE
AKTARILMASI VE YAYIMLANMASI PROJESİ
Amaç :
Türk dünyasında, Balkan Türklerinden Sibirya’ya kadar bütün Türk boylarında dünyaya ait tasavvurlar, inançlar, örf ve âdetler; tarihî derinliklerden günümüze kadar devam eden ortak kültür unsurları olarak destanlarda yaşatılmıştır. Destanlarda yaşatılan ve yansıtılan bu kültürel unsurlar, Anadolu Türk kültürünün de zeminini teşkil etmektedir.
“Türk Destanlarının Tespiti ve Türkiye Türkçesine Aktarılması ve Yayımlanması Projesi”nin amacı; yüzlerce ciltlik büyük bir külliyat oluşturabilecek seviyedeki Türk dünyası destanlarını tespit etmek ve Türkiye Türkçesine kazandırarak günümüz yazarlarına (romancı, hikâyeci, oyun yazarı, şair….) sanat tabanı oluşturacak malzeme sunmaktır.
Başlama ve Bitiş Yılı : 1997-2006 (Proje kapsamında hazırlanmakta olan eserlerin bir kısmının inceleme, bir kısmının inceleme raporları doğrultusunda düzeltme ve bir kısmının da Türkiye Türkçesine aktarılma aşamalarında olmaları nedeniyle Projenin 3 yıl uzatılması teklif edilmiştir.)
Söz konusu Projedeki çalışmaların son durumu aşağıda sunulmuştur. Bugüne kadar Projede 6 eser yayımlanmıştır. 20 eserin ihalesi tamamlanmış baskı işlemleri basımevinde devam etmektedir. Öte yandan 12 eser de her türlü inceleme aşamalarından geçirilerek baskıya hazır duruma getirilmiştir. Bunun yanında Türkiye Türkçesine aktarılan eserlerin inceleme ve inceleme raporları doğrultusunda gerekli düzeltmelerin yapılması çalışmaları devam eden 31 eser bulunmaktadır. 30 eserin de Türkiye Türkçesine aktarılması çalışmaları devam etmektedir.
Baskısı Yapılan Eserler:
2002
1. Dr. İbrahim DİLEK, Altay Destanları I
2. Doç. Dr. Metin EKİCİ’nin Prof. Dr. Karl REİCHL’den çevirdiği Türk Boylarının Destanları
3. Müfide KOCAO?LAN’ın Prof. Dr. Wolfram EBERHARD’dan çevirdiği Güneydoğu Anadolu’dan Âşık Hikâyeleri
2004
4. Doç. Dr. Âlimcan İNAYET, Uygur Halk Destanları : I
5. Doç. Dr. Ufuk TAVKUL, Karaçay-Malkar Destanları
6. Doç. Dr. Mehmet AÇA, Cañıl Mırza
Baskı Aşamasında Olan (İhalesi Yapılan) Eserler :
1. Doç. Dr. Ekrem ARIKO?LU tarafından yayıma hazırlanan Hakas Destanları I
2. Doç. Dr. Ekrem ARIKO?LU tarafından yayıma hazırlanan Tuva Destanları
3. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Dr. Metin ARIKAN, Kırım’ın Kırk Batırı
4. Dr. Caştegin TURGUNBAYEV, Şor Destanı İncelemeleri
5. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Yard. Doç. Dr. Muvaffak DURANLI – Feyzullah RAHMANKULU Türk Dünyasında Köroğlu Anlatmaları
6. Doç. Dr. Ceyhun Vedat UYGUR, Karakalpak Destanları – I :Kırk Kız Destanı
7. Prof. Dr. Nevzat ÖZKAN, Gagavuz Destanları
8. Dr. Metin ARIKAN, Kazak Destanları – I : “Köroğlu’nun Kazak Anlatmalar
9. Dr. Metin ARIKAN, Kazak Destanları II: Kubıkul-Dotan Batır-Kulumergen-Joyamergen-Karabek Batır
10. Dr. Caştegin TURGUNBAYEV Kırgız Destanları – II : Munduk Zarlık, Şırdakbek, Er Eşim
11. Dr. Oktay Selim KARACA, Kazak Destanları – III : “Barak Batır, Akböpe-Savıtbek
12. Dr. İbrahim DİLEK, Altay Destanları – II
13. Dr. İbrahim DİLEK, Altay Destanları – III
14. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Gülsine UZUN – Bora HANÇA, Kırgız Destanları – III :Kocacaş
15. Ayşe SOLMAZ, Özbek Destanları – III : Ayçinar Destanı
16. Vedat KARTALCIK ve Caner KERİMO?LU, Tatar Destanları – I
17. Vedat KARTALCIK ve Caner KERİMO?LU Tatar Destanları – II
18. Fatma Ciritoğlu-ÇELEBİ Kırgız Destanları – V : Eşimkul Menen Zuura
19. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Dr. Şurubu URAİMOVA, Kırgız Destanları – VI : Manas (C. 1)
20. Dilek YÜCEL, Özbek Destanları – II : Melike Ayyar
Basım Aşamasında Olan Eserler
(Yönetim Kurulundan Kararı Çıkmış ve İhale Aşamasında Olan Eserler)
1. Ali ILGIN, Hakas Destanları II : Kara Kuzgun
2. Ali Ö. ÖZTÜRK, Kırgız Destanları IV : Mendirman
3. Prof. Dr.Fikret TÜRKMEN – Nail TAN – Dr. M. Mete TAŞLIOVA, Aşık Şeref Taşlıova’dan Derlenen Halk Hikayeleri
4. İsmail Turan KALLİMCİ, Kazak Destanları V : Şora Batır
5. Doç. Dr. Naciye YILDIZ, Kırgız Destanları –VII : Boston
6. Dr. Oktay Selim KARACA, Kazak Destanları IV : Murkı Batır, Nurgayşa, Aybiykeş Karabala
7. Yrd. Doç. Dr. Selami FEDAKAR, Özbek Destanları I : Erali ve Şirali
Basım Aşamasında Olan Eserler :
(Basım Kararının Onaylanması için Yönetim Kuruluna Gönderilen Eserler)
1. Edward, R. HAYMES, Sözlü Destan “Sözlü Şiir Araştırmasına Bir Giriş” (Çev. Prof. Dr. Ali ÇELİK)
2. Ferah TÜRKER, Kırgız Destanları VIII : Kız Darıyka
3. Feyzi ERSOY, Ulip Halapisem
4. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Prof. Dr. Mustafa CEMİLO?LU, Âşık Mevlüt İhsani’den Derlenen Halk Hikayeleri
5. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Prof. Dr. Mustafa CEMİLO?LU, Âşık Şevki Halıcı’dan Derlenen Halk Hikayeleri
İncelenmekte Olan Eserler :
1. Abdülhakim MEHMET, Uygur Halk Destanları III
2. Ahmet SÜLEYMANOV – Gaynislam İBRAHİMOV, Altıyaşar Alpamışa, Zühre İle Aldar, Miney Batır Menen Şülgen Badşa
3. Doç. Dr. Alimcan İNAYET, Kırgız Destanları : Manas Destanı (Yusup Mamay Varyantı)
4. Bakıt SAGINBEKOV ve Mirlan NARMATOV, Gülgaakı
5. Bibigül OSPANALİYEVA, Kırgız Destanları : Narkız Destanı, Bögenbay İle Kiyikbay Destanı
6. Bülent BAYRAM, Kazak Destanları : Alankay Batır Destanı
7. Cıldız ALİMOVA, Kırgız Destanları : Coodarbeşim
8. Doç. Dr. Çetin PEKACAR, Kırgız Destanları : Manas Destanı (Pamir Varyantı)
9. Dilek TÜKMENLİ, Özbek Destanları : Dallı Destanı
10. Ekrem AYAN, Kazak Destanları : Avez Batır, Ak Böbek, Bazar Batır, Ak Böpe, Ermek Batır, Er-Begzat, Ak Kenje, Er Tokımbet, Savrık Batır, Ötegen Batır, Suranşı Batır
11. Dr. Emel Şirin AŞA, Kazak Destanları : Dürligüv, Karaşaş Kız, Makpal Segiz)
12. Fahrünnisa BİLECİK, Kız Jibek
13. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Yard. Doç. Dr. Selami FEDAKAR, Özbek Destanları : Alpamış, Rüstem Han
14. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN – Yrd. Doç. Dr. Metin ARIKAN, Kazak Destanları : Alpamış Batır, Kambar Batır
15. Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN, Bey Böyrek Kolunun Kahire ve Türk Dil Kurumu Kütüphanesindeki Yazmaları”
16. Hümeyra Nur TEKALAN, Er Koşoy Destanı
17. Dr. İbrahim AKIŞ, Tatar Halk Destanı : İdigey
18. İsmail T. KALLİMCİ, Kazak Destanları: Elim Ay
19. Doç. Dr. Mehmet AÇA, Kırgız Destanları : Canış Bayış
20. Doç. Dr. Mehmet İSMAİL – Dr. Hülya Arslan-EROL, Türk Kahramanlık Destanları – I. Bölüm “Manas”
21. Doç. Dr. Mehmet İSMAİL – Dr. Hülya Arslan-EROL, Türk Kahramanlık Destanları – II. Bölüm “Alpamış”
22. Mustafa DURMUŞ, Kırgız Destanları : Ak Möör
23. Yrd. Doç. Dr. Rıdvan ÖZTÜRK, Özbek Destanları : Balogardon, Huşgeldi
24. Doç. Dr. Ufuk TAVKUL, Karaçay-Malkar Mitolojisinin Destan Kahramanları – Nartlar
25. Ulanbek ALİMOV, Kırgız Destanları : Kurmanbek
26. Ulanbek ALİMOV, Kırgız Destanları : Seyitbek
27. Yavuz KARTALLIO?LU, Özbek Destanları : Nuralınıng Yaşlığı
28. Doç.Dr. Zühal YÜKSEL, Kırım Türk-Tatar Destanları
Düzeltilmek Üzere Hazırlayıcılarına Gönderilen Eserler :
1. Doç. Dr. Alimcan İNAYET, Uygur Destanları II
2. Yrd. Doç. Dr. İsmail DO?AN – Dr. Nesrin GÜLLÜDA?, Nogay Destanları
3. İsmail TURAN KALLİMCİ, Kırgız Destanları : Er Soltonoy
II. TÜRKLÜK BİLİMİ (TÜRKOLOJİ) ALANINDA YABANCILARIN ESERLERİNİN TÜRKÇEYE ÇEVRİLMESİ PROJESİ
Amaç :
Türklük Bilimi (Türkoloji) Alanında Yabancıların Eserlerinin Türkçeye Çevrilmesi Projesinin amacı Yabancı Türkologların Türklük Bilimi alanında yazdıkları önemli görülen kitap ve makalelerini tercüme ederek Türkçeye kazandırmak ve Türkoloji alanında çalışan bilim adamaları ve uzmanların istifadesine sunmaktır.
Başlama ve Bitiş Yılı : 2003-2008
Proje kapsamında 1 eserin ihalesi tamamlanmış bakı işlemleri basımevinde devam etmektedir. 2 eser de her türlü inceleme aşamalarından geçirilerek baskıya hazır duruma getirilmiştir. Bunun yanında1 eser inceleme aşamasında, 2 eser de inceleme raporları doğrultusunda düzeltilmek üzere hazırlayıcılarına gönderilmiştir. Öte yandan hazırlanmakta olan 9 eser üzerindeki çalışmalar devam etmektedir.
Proje Çalışmaları :
Baskı Aşamasında Olan Eserler :
1. Prof. Dr. Nurettin Demir, Lars Johanson-Türk Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler
2. Burçak Okkalı, Nikolay F. Katanov’un Sibirya ve Doğu Türkistan’dan Mektupları
Basım Aşamasında Olan Eserler :
(Basım Kararının Onaylanması için Yönetim Kuruluna Gönderilen Eserler)
1. Dr. Aziz Merhan, (Floransalı Filippo Argenti’nin Notlarına Göre ‘1553’) 16. Yüzyıl Türkçesi
İncelenmekte Olan Eserler :
1. Dr. Caştegin Turgunbayev, F. Ganiyev, Tatarcada Birleşik Kelime Türetimi
İnceleme Raporu Doğrultusunda Düzeltilmek Üzere Hazırlayıcılarına Gönderilmiş Eserler :
1. Yrd. Doç. Dr. Kenan Koç, V. Sevortyan-Türkiye Türkçesinin Ses Bilgisi,
2. Prof. Dr. Elisa Şükürlü, Türk Dillerinin Karşılaştırmalı Grameri -Yapı Bilgisi-
3. Dr. Oktay Selim Karaca, Çağdaş Türkçede Kelime Grupları
Proje Kapsamına Alınmış ve Hazırlanmakta Olan Eserler :
1. Prof. Dr. Nevzat Gözaydın, E. Trijarsky, Bestattungssitten türkischer Völker auf dem Hintergrund ihrer Glaubensvorstellungen
2. Doç. Dr. Halil İbrahim Usta, Sravnitel’no-İstoriçeskaya grammatika tyurskih (Sintaksis-Morfologiya); Grammatika sovremennogo turetskogo literaturnogo yazıka, Grammtika sovremennogo uzbekskogo litereturnogo yazıka
3. Mevlüt Erdem – Mustafa Sarı, T. Vaughan, A. Grammar of the Turkish Language, E. Arnold, A Simple Transliteral Grammar of the Turkish, W.B. Barker, Ottoman Turkish Conversation-Grammar, J.W. Redhouse, A. Simplified Grammar of the Ottoman Colloquial Language
4. Yard. Doç. Dr. Ekrem Arıkoğlu – Buyan Borbaanay, A.A. Pal’mbah – G. İshakov, Grammatika Tuvinskogo Yazıka
5. Prof. Dr. Naile Hacızade – Dr. Pervin Ergun, Uralo-Altayskaya Mifolagiya
6. Prof. Dr. Ebulfez Amanoğlu, Melidranski, Muhammed Salih, Şeybaniname; A. Kononov, Türk Lehçelerinin Rusya’da Öğrenilmesi Tarihi; E. Murzayev, Türk Coğrafya Adları.
7. Prof. Dr Mustafa Öner, Fuat Ganiyev, Hezerge Tatar Edebi Tele
8. Yard. Doç. Dr. Kenan Koç, Türkiye Türkçesinin Araştırılması Tarihi
9. Dr. Oktay Selim Karaca, Türk Lehçelerinin Tarihî Tipolojik Özellikleri
III. MÜHENDİSLİK TERİMLERİ SÖZLÜ?Ü PROJESİ:
Amaç :
Tanzimat Döneminden beri sürüp gelen terim konusu, dilimizin çözülmesi gereken sorunların başında gelmektedir. Terimlerimiz, önceleri Osmanlı Türkçesine dayalı idi. Dünyada gelişen bilim dalları ve sanat kollarıyla Türkçeye pek çok batı kökenli terim girmiştir. Böylece dilimiz Osmanlı Türkçesi terimleri yanında pek çok da batı kökenli terime sahip olmuştur. Cumhuriyet döneminde ise, türetilen Türkçe terimlerle konu yeni bir boyut kazanmıştır. İleri sürülen terimler arasında benimsenen ve tutulanlar olduğu gibi yerleşmeyen terimler de bulunmaktadır. Diğer yandan 1950’li yıllardan bu yana Türkçede hızı her geçen gün artan batı kökenli terimler, dilimizdeki terim sorunun bir kat daha artırmıştır. Bu bakımdan başlatılmış olan bu projeyle çeşitli mühendislik alanlarının terimlerinde birliği sağlamak temel amaç olarak belirlenmiştir.
Başlama ve Bitiş Yılı : 2004-2006 (Proje kapsamında programa alınan eserlerin devam etmekte olması nedeniyle proje 2 yıl daha uzatılmıştır)
Proje Çalışmaları :
Proje kapsamında hazırlanacak eserin Endüstri Mühendisliği ve Yön Eylem Araştırması Terimleri Sözlüğü olarak tespit edilmiş ve yapılan çalışmalar bu alanda yoğunlaşmıştır. Bunun yanında Proje Yürütme Kurulu Üyelerinden Prof. Dr. Ali Rıza Kaylan’ın Kalite Mühendisliği, Benzetim Modelleme, Prof. Barış Tan’ın Rastsal Süreçler, Kuyruk Kuramı ve güvenirlilik Mühendisliği Terimleri Sözlüğü, Yard. Doç. Aybek Korugan’ın Ağ Kuramı, Bilgisayarda Bütünleşik Üretim, Esnek İmalat Sistemleri, Yard. Doç. Necati Aras, Modern Sezgiseller, Lojistik ve Envanter Yönetimi, Matematik Programlama alanlardaki çalışmaları yürütmelerine karar verilmiştir.
Proje kapsamında çalışmalarına devam edilen Endüstri Mühendisliği ve Yön Eylem Araştırması Terimleri Sözlüğü adlı çalışmanın A, B, C, Ç maddelerindeki terimler üzerinde ileri sürülen görüşler tartışıldı. Yapılan değerlendirmelerden sonra gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra adı geçen terimlerin sözlüğe alınmıştır.
Proje yürütücülerinden Prof. Dr. Ali Rıza Kaylan’ın üstlendiği Kalite Mühendisliği, Benzetim Modelleme, Prof. Barış Tan’ın üstlendiği Rastsal Süreçler, Kuyruk Kuramı ve güvenirlilik Mühendisliği Terimleri Sözlüğü, Yard. Doç. Aybek Korugan’ın üstlendiği Ağ Kuramı, Bilgisayarda Bütünleşik Üretim, Esnek İmalat Sistemleri, Yard. Doç. Necati Aras’ın üstlendiği Modern Sezgiseller, Lojistik ve Envanter Yönetimi, Matematik Programlama çalışmalarının tamamlanması planlanmıştır.
